Frangokastello, niet ver ten westen van het populaire badplaatsje Plakias, staat op zwaar bevochten grond. Al tussen 1371 en 1374 werd de bouw van dit Venetiaanse fort door de bevolking tegengewerkt. Viereneenhalve eeuw later werd op dezelfde plek een belangrijk hoofdstuk aan de Griekse onafhankelijkheidsoorlog (1821-1832) toegevoegd. Aanvoerder Hatzimichalis Dalianis trok zich in mei 1828 met 600 soldaten in Frangokastello terug om de strijd aan te gaan met 8.000 Ottomaanse Turken. Na zeven dagen vechten bleken er 335 Grieken te zijn afgeslacht, ten koste van 800 Turkse levens. Dalianis’ lichaam werd door een zuster van het nabije klooster Agios Charalambos verbrand. De resten van zijn medestrijders werden door de Turken over de kasteelmuren gegooid. Op een dag stak er een sterke wind op vanaf de duinen bij het nabij gelegen Orthi Ammos strand en werden alle lijken met stuifzand toegedekt. Maar omdat ze geen echte begrafenis kregen, zijn de zielen van de soldaten gaan dolen.
De bevolking noemt ze drosoulites, schaduwen van dauw. Dat heeft te maken met het moment waarop zij verschijnen. Het spookleger vertoont zich eind mei, begin juni, kort voor de zon opgaat, als de zee kalm is en de atmosfeer erg vochtig. De stille mars duurt ongeveer tien minuten, totdat het licht is. Wetenschappers bogen er zich hun hoofden al over en sommigen denken dat het luchtspiegelingen uit Afrika zijn. Maar het kunnen ook optische reflecties van de eerste zonnestralen in de ochtendnevel wezen. Een sluitende verklaring is er anno 2014 nog steeds niet.
Hoefgetrappel
De finale slag bij Frangokastello vond plaats op 17 mei 1828. Om die reden manifesteren de verschijningen zich altijd tussen 17 mei en uiterlijk 10 juni. Wat is er volgens getuigen te zien en te horen? Ze hebben het over zwarte schaduwen in menselijke gedaante, lopend en rijdend op paarden of ezels en flink bewapend. Het gezelschap beweegt zich in een lange, aaneengesloten rij van het kloostertje Agios Charalambos naar het Venetiaanse fort. Diep zwijgend, onder dof hoefgetrappel en het monotone geluid van stappende laarzen. Na een kort halthouden bij het kasteel gaat de droevige rij figuren in gestaag tempo, alsof ze op weg zijn naar het slagveld, richting de zee. Soms horen getuigen stemmen of wapengekletter. De groep reageert nergens op en slaat geen acht op de omgeving. Als iemand de leden van de donkere stoet nadert, wijken zij direct naar zee. Het spookleger bestaat volgens de overlevering uit een deel van de Griekse soldaten die bij de slag sneuvelden. Sindsdien keren zij bijna ieder jaar terug, om te herinneren en om herinnerd te worden.
De vroegste officiële registratie van het fenomeen dateert uit 1928. Een achterkleinzoon van de aanvoerder van destijds, Christos Dalianis, schreef er een artikel en rapport over voor een tijdschrift over psychologie. Daar stond ook een verklaring voor het verschijnsel bij. De psycholoog Angelos Tanagras suggereerde dat het een luchtspiegeling is, waarbij door atmosferische omstandigheden taferelen aan de andere kant van de zee -de kust van Libië- worden teruggekaatst. Tegelijkertijd zei hij dat de afstand daar wel te groot voor zou kunnen zijn. Die is inderdaad ruim 300 kilometer -naar Tobroek- en dat lijkt te ver voor zo’n reflectie. Het Griekse eilandje Gavdos -zuidelijkste punt van Europa- ligt op slechts 35 kilometer afstand tegenover Frangokastello, maar ook dit lijkt geen aannemelijke bron voor een luchtspiegeling.
Mist
Volgens de plaatselijke bewoners zijn de drosoulites ongevaarlijk en doen zij onschuldige mensen niets. Dat ze de laatste jaren wat minder opdoemen, komt volgens sommigen door de opmars van het toerisme rond Frangokastello. De drosoulites worden genoemd in een mandinada, een Kretenzer dichtvorm. Naam van de schrijver en het jaar waarin het werk aan hem ontsproot, zijn niet meer te achterhalen. Maar rond 1900 lijkt, gezien het taalgebruik, aannemelijk. Vrij vertaald uit het Engels luiden de laatste twee regels: Wat wensen zij en wat willen zij dat er herinnerd wordt? Zij die daar afgeslacht werden, zo dat de bergen trilden…
Nog steeds spreken de drosoulites tot de verbeelding. Niet alleen als geestverschijningen, ook als inspiratiebron. Bijvoorbeeld voor kunstenaars en artiesten. Zo zijn er op internet verschillende filmpjes, liedjes en foto’s over te vinden. De naam leeft voort in appartementen, reisgidsen, blogs, tv-series, taverna’s, hotels en een culturele week in Frangokastello. Hun illustere faam reikt inmiddels tot ver buiten Kreta. Het schimmenleger heeft zelfs een eigen Wikipedia-pagina en dat moet betekenen dat het bestaat. Toch?
.
